Asset Publisher
kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych
Nazwa projektu: Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych.
Zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne odraz monitoring środowiska
Okres realizacji: 2016-2023 r.
Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
przy wsparciu Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych jako jednostki realizującej projekt (JRP)
Cel projektu: wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych.
Cele uzupełniające:
• odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej;
• ocena skutków przyrodniczych wykonywanych zadań realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych.
Podejmowane działania były ukierunkowane na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.
W ramach projektu realizowane zostały inwestycje związane z:
• budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania zbiorników małej retencji, wraz z niezbędną infrastrukturą umożliwiającą czerpanie wody do celów przeciwpożarowych przez jednostki PSP;
• budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania małych urządzeń piętrzących w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych oraz ochrony gleb torfowych;
• adaptacją istniejących systemów melioracyjnych do pełnienia funkcji retencyjnych z zachowaniem drożności cieku dla ryb;
• przeciwdziałaniem nadmiernej erozji wodnej – np. poprzez zabezpieczanie brzegów i stoków;
• przebudową i rozbiórką obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mostów, przepustów, brodów).
O oddziaływaniu obiektów retencyjnych decyduje nie ich wielkość, ale liczba urządzeń w zlewni, co przekłada się na ich efektywność na dużą skalę. Budowane były w większości małe obiekty/budowle o prostej konstrukcji z zastosowaniem materiałów naturalnych. Ponieważ obiekty te spełniają głównie funkcje ekologiczne – z założenia są przyjazne dla środowiska. Wszystkie projektowane budowle zostały dostosowane do lokalnych warunków przyrodniczo-krajobrazowych, w tym w taki sposób, aby umożliwić swobodne przemieszczanie się organizmów wodnych.
Zasięg realizacji projektu pn. "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych"
Mapa 1. Nadleśnictwa realizujące projekt
Efekty
Za najistotniejszy, mierzalny efekt projektu uznano przede wszystkim retencjonowanie wody. Nie mniej ważny jest również wpływ małej retencji na ochronę przyrody: zbiorniki powstałe w ramach projektu nie tylko przyczyniają się do poprawy bilansu wodnego i uwilgotnienia siedlisk leśnych, lecz także stały się ważną ostoją wodnej fauny i flory, służą jako wodopoje dla leśnych zwierząt i pełnią funkcje biofiltrów.
Osiągnięte wskaźniki:
• objętość retencjonowanej wody: 2 544 674,61 mln m³
• pojemność obiektów małej retencji: 3 985 194,74 mln m³
• liczba obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ: 1 349 szt.
Wartość projektu
Całkowity koszt realizacji projektu: 246 495 660,08 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 191 222 163 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 162 538 838,55 zł
Zrealizowane w ramach projektu pn. Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu - mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach - w nadleśnictwie Kobiór:
Zadanie: Odbudowa stawu Piasek Mały, budowa punktu czerpania wody oraz utworzenie obszaru mokradłowego.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach „Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko”.
Zadanie realizowane w okresie: 2017 – 2020r
Główny cel:
Odbudowa stawu Piasek Mały- zwiększenie retencji stawu z zachowaniem pokładów torfu, lokalnych populacji roślin i zwierząt, poprawa warunków ich bytowania oraz rozrodu,
-wzmocnienie grobli wraz z zabudową siatek przeciw uszkodzeniom przez bobry
Utworzenie obszaru mokradłowego – obejmującego obszar stawu Piasek Duży oraz sąsiadujący drzewostan olchowy- przeciwdziałanie powodzi i suszy w ekosystemie leśnym, poprawa uwilgotnienia przyległych siedlisk
- stabilizacja – wyrównanie poziomu wód gruntowych na terenach przyległych
- zapobieganie nadmiernym wahaniom wód powierzchniowych, zapobieganie degradacji hydrotechnicznej i wodnomelioracyjnej
- odbudowa siedlisk przyrodniczych związanych ze środowiskiem wodnym
- zachowanie lokalnej populacji gatunków chronionych wrażliwych na obecność lub brak wody (ważki, mięczaki, płazy, gady, ptaki wodno-błotne, ssaki.
Budowa punktu czerpania wody do celów gaśniczych – zabudowa placu manewrowego wraz z basenem czerpalnym do poboru wody na wypadek pożaru
Dane techniczne obiektu:
Staw Piasek Mały – powierzchnia całkowita – 3,82ha;
- powierzchnia wodna stawu - 1,09ha
- pojemność części wodnej - 20 500 m3
- pojemność części torfowej- 28 200m3
- pojemność łącznie - 48 800m3
Obszar mokradłowy obejmujący:
– staw Piasek Duży- pow. całkowita 2,66ha
- pow. wodna stawu – 1,44ha
- pojemność części wodnej – 7 300m3
- pojemność części torfowej – 24 600m3
- pojemność łączna – 31 900m3
- drzewostan olchowy o powierzchni 3.38ha – połączony hydraulicznie i funkcjonalnie ze stawem Piasek Duży
Koszt wykonania- 1129,1 tyś zł
Finansowanie:
– 82% - Unia Europejska ze środków Funduszu Spójności w ramach „Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko”.
- 18% środki własne LP
Zadanie: Przebudowa i remont stawu „Żebrok”. Zwiększenie retencji poprzez przebudowę i przywrócenie pierwotnej pojemności istniejącego stawu „Żebrok
Zrealizowane w ramach projektu pn. Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu - mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach „Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko”.
Zadanie realizowane w okresie: 2019 – 2021r
Główny cel:
- przeciwdziałanie powodzi i suszy w ekosystemie leśnym,
- poprawa uwilgotnienia przyległych siedlisk,
- stabilizacja – wyrównywaniu poziomu wód gruntowych na terenach przyległych,
- przywracanie wartościowych zbiorowisk roślinności hydrofilnej,
- zapobieganie nadmiernym wahaniom wód powierzchniowych,
- przeciwdziałanie zbyt szybkiemu spływowi wód powierzchniowych, które były przyczyną erozji gruntów terenu przyległego,
- zapobieganie degradacji hydrotechnicznej i wodnomelioracyjnej,
- odbudowa siedlisk przyrodniczych związanych ze środowiskiem wodnym m.in. do rozwoju fitobentosu i fitoplanktonu,
- zachowanie lokalnej populacji gatunków chronionych wrażliwych na obecność lub brak wody tj.: owady (ważki), mięczaki, płazy (traszka, żaby), gady (zaskroniec), ptaki wodno-błotne, ssaki dla których staw jest nie tylko środowiskiem życia ale również wodopojem..
Zrealizowane prace:
- przebudowa grobli czołowej aby zapewnić minimalne wyniesienie korony grobli 0,5 m ponad maksymalny poziom napełnienia stawu
- remont grobli bocznych w celu ich wzmocnienia tak aby zapewnić minimalne wyniesienie korony grobli 0,5 m ponad maksymalny poziom napełnienia stawu
- remont/wymiana urządzeń stawowych – mnicha, zastawek, odtworzenie palisady przy odłówce, rowu dennego w stawie, odłówki zastabilizowanej palisadą
- wykonaniu wyspy z karp i wypłaszczeń w dnie dla płazów i ptaków
- udrożnieniu i wykonaniu konserwacji wszystkich rowów opaskowych, doprowadzalnika i odprowadzalnika
- wymiana niedrożnych rurociągów i przepustów
- odmulenie i pogłębienie czaszy stawu
- wykonaniu refugium o powierzchni ok 0,5 ha powyżej stawu w zagłębieniu terenu przylegającego do doprowadzalnika.
Dane techniczne obiektu:
- powierzchnia stawu 5,0ha
- powierzchnia wodna – 3,05ha
- pojemność 41,4tyś m3
- poziom piętrzenia hodowlany – 245,00m npm
- poziom piętrzenia maksymalny – 245,25m npm
- mnich żelbetowy śr 600mm,
Koszt wykonania- 814 tyś zł
Finansowanie
- 78% - Unia Europejska ze środków Funduszu Spójności w ramach „Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko”;
- 22%- środki własne LP
